De vijfde Israëlische verkiezingen in vier jaar bezorgden oud-premier Netanyahu en zijn bondgenoten 64 van de 120 parlementszetels. Als je wat preciezer kijkt naar die meerderheid van vier zetels gaat het om een verpletterende overwinning. Netanyahu’s naar Europese maatstaven erg rechtse Likoed partij vormt nu een regering met een paar religieus-nationalistische en ultra-orthodoxe partijen. Verslagen is het centrum-linkse blok zoals de media het allegaartje van anti-Netanyahu partijen noemen.
De bekende, ooit zionistische maar al jaren uiterst kritische Amerikaan Richard Silverstein begon zijn column met: Israel has, for the first time, elected a fascist government. De European Union of Jewish Students gebruikt de term ‘racistisch’. De mainstream Amerikaans-joodse organisaties, gewend Israël in weer en wind te steunen, bleven opvallend stil. Dat is waarschijnlijk te verklaren door de spectaculaire opkomst van Itamar Ben Gvir, die nu leider is van Religieus Zionisme. Ook joodse organisaties in Europa reageerden zeer terughoudend op de uitslag. Wie als Europeaan probeert de groep van Ben Gvir te plaatsen in het ons bekende politieke spectrum komt onvermijdelijk uit bij termen als racistisch en fascistisch. Zij zullen waarschijnlijk één of twee ministersposten krijgen in de nieuwe regering. De Amerikaanse regering en de EU reageerden met fletse verklaringen. Haaretz schreef: “(…) those who did speak to the press expressed concern for Israel’s standing in the world (…)”.
Netanyahu staat terecht voor omkoping, fraude en machtsmisbruik. Ben Gvir is een Arabische jood die al jong voorstander was van de verwijdering van Palestijnen uit Israël (de zgn. ‘transfer’; nu zegt hij “niet alle Arabieren“). Gezamenlijk zullen zij de rechtsstaat verder ontdoen van resterende Europese elementen die nog dateren uit 1948. De Palestijnen vormen inmiddels met ruim zeven miljoen mensen iets meer dan de helft van de bevolking van Israël. Deze demografische ontwikkeling heeft de ‘transfer’ tot een niet snel te realiseren droom gemaakt. De relaties van de EU en de VS met Israël zijn al aangetast. Israël raakt naar binnen gekeerd en van daaruit meer gericht op de orthodoxe en ultra-orthodoxe joodse gemeenschappen in de diaspora. Traditioneel buitenlands beleid doet er steeds minder toe. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is uitgehold tijdens de Netanyahu-jaren. Die heeft eerder laten blijken dat hij de niet religieuze joden buiten Israël nauwelijks meer als bondgenoten beschouwt.
Er wordt gezegd dat Israëls standing in de VS een zware klap zal krijgen door regeringsposten voor Ben Gvir c.s. Ik denk dat het dieper gaat dan de fanaat Ben Gvir. De demografische ontwikkeling binnen joods Israël leidt tot de onstuitbare groei van de ultra-orthodoxen en orthodoxen. Hun politieke macht is nu al onevenredig groot. De ideologie van de natie en de staat en het antwoord op de vraag wie ‘jood’ is is in hun handen geraakt. Zonder de (ultra-) orthodoxen valt daar nauwelijks meer te regeren.
Hoe dan ook, Israël is geen westers land meer.
(Zie voor een uitstekende diepte analyse van de achtergronden van het chaotische politieke bedrijf in Israël, https://www.clingendael.org/sites/default/files/2022-10/Policy_brief_The_2022_Israeli_Elections_DEF.pdf)
foto JWS