Gastcolumn door Evert Duintjer Tebbens

In de NRC van afgelopen weekend (12-13 februari 2022) worden enkele pagina’s gewijd aan een hedendaagse trend van studentenprotest, (uit)gedragen door de woke-student. Patricia Veldhuis en Frederiek Weeda (dochter van? → prof. Iteke Weeda) beschrijven op vlotte wijze de manifestatie van deze wokers, die zich in en buiten de collegezalen laten gelden. Hun actuele protest is méér dan onmin, het gaat om zeer stellige standpunten, even krachtig als onvermijdelijk eenzijdig. Je bent woke òf niet woke, that’s the question.

Waarom is de Max Havelaar niet populair in post-koloniale kringen, zelfs niet het ontroerende verhaal van de twee jonge geliefden Saïdjah en Adinda? Die vraag stelden de hoogleraren J.A.A. van Doorn en Cees Fasseur al in 1995 (De laatste eeuw van Indië respectievelijk De weg naar het paradijs). Misschien omdat het dwingt tot het besef dat een fatsoenlijk man als Eduard Douwes Dekker in het Indië van 1856 niet tegen het Nederlandse bestuur was. Ook niet tegen het cultuurstelsel. Hij vond dat de daar en toen geldende regels correct en eerlijk moesten worden toegepast. Is het het onvermogen om je in te leven in een andere tijd? En daarbij het feit dat de geschiedenis ingewikkeld is (net als het heden en het leven op zich). In de Max Havelaar was namelijk de symbiotische relatie tussen Nederlandse bestuurders en de corrupte Javaanse elite een belangrijk deel van het probleem.