Een meevallertje na vierduizend jaar

Deze maand kwam na ruim vier millennia de Chinese cultuur ons huis binnen. In de middeleeuwse Haarlemse Vishal vond ten behoeve van de plaatselijke kunstenaarsvereniging een boekenverkoop plaats. Ik was een van de laatste bezoekers en zag tussen de resterende muurbloempjes een prachtig boek liggen: Chinese kunst vanaf ruim 2000 voor Christus. Dingen hebben geen ziel, dat staat vast maar toch, het loodzware boek Art Treasures of the Peking Museum lag in mijn armen voor ik het wist. Het keek mij aan als een jong pandabeertje in een asiel, dat dagenlang heeft moeten aanzien hoe om hem heen allerlei Hollandse straathonden liefdevol werden opgepakt door ontroerde baasjes en meegenomen naar een klaarstaande SUV om voortaan in een warm huis te worden verwend en nooit meer in het asiel terug te keren. Art Treasures of the Peking Museum zit in een mooie band, bevat teksten op niveau en is verluchtigd met 87 perfect ingeplakte platen van de meest verbazingwekkende keramiek en tekeningen. Alle boeken die er nog lagen, ook dit prachtboek waren al afgeprijsd tot €3: ‘alles moest weg’. Ik klemde Art Treasures aan mijn borst, op weg naar de kassa toen een stem door de holle ruimte klonk: ‘alle restanten vanaf nu twee euro’. Pijnlijk zoiets.

Continue reading

Kneppelfreed, zeventig jaar geleden

Met knuppels en waterkanonnen verdreef de politie een grote groep Friezen van het Zaailand, op vrijdag 16 november 1951. Ik lees het nu pas hoewel van Wad tot Stad er al op 2 november jongstleden over schreef. Een vriend van mij wiens ouders een soort stille verontwaardiging op hem hebben overgedragen over die gebeurtenissen – zij woonden in het epicentrum van de Friese onrust – probeerde tevergeefs de volle draagwijdte daarvan aan mij duidelijk te maken. Dat lukte maar moeilijk omdat het rotsachtige landschap in Cappadocië waar wij op dat moment doorheen liepen al alle aandacht opeiste. Die rotsen waren zo bizar dat mijn hersens moesten vechten tegen de gedachte dat wij, wekenlang afgesneden van het wereldnieuws, ongevraagd in een metaversum van Facebook verzeild waren geraakt.

Continue reading

Europa gaat zijn soevereiniteit terugwinnen … langzaam

Jan W. Schnerr, 19 november 2018

De Franse president Macron maakte vandaag in de Duitse Bondsdag duidelijk dat de soevereiniteit van Europa een kernthema voor de komende jaren moet zijn. Zijn tweede punt: de verantwoordelijkheid van ons werelddeel, of anders gezegd, de ‘missie’ van Europa behoort te zijn “de wereld op een vreedzame koers te brengen”. Als derde hoofdthema en iets meer op politiek-bestuurlijk niveau bracht hij weer de noodzaak van een Europees leger naar voren. Bondskanselier Merkel was een tikkeltje terughoudender, een Europees leger ja, maar “langfristig”, toch sloot zij zich aan bij het bouwwerk dat Macron in de steigers zette. Dat is naar Franse traditie een logisch bouwwerk.

Continue reading

Het boek Petrus Forestus Medicus; over zijn strijd tegen ‘landloeperen ende valscher medicyns bedroch’. Geschreven door Jan Schnerr op 2 oktober 2001.

Bezoek de Jeroen Bosch tentoonstelling in Rotterdam en zie het beroemde schilderij met de keisnijder. Deze kwakzalver stond in een lange traditie en had vele laat- en post-Middeleeuwse navolgers. Er hangen ook moderne kunstenaars die gefascineerd zijn door de bizarre voorstellingen van de Bosschenaar. Een gemanipuleerde foto uit 1996 van de jonge Javier Teilez in de benedenzaal verwijst al naar de ‘echte’ Keisnijder die op de eerste verdieping hangt. Het kunstwerk van Teilez toont de bedrieger die de ‘kei’ snijdt, de zot die zich laat bedotten en de nieuwsgierige toeschouwers. Op de foto valt een regen van twintigste-eeuwse pillen en capsules naar beneden (beseft de kunstenaar dat zijn boodschap contrair is aan die van zijn grote voorbeeld, tenzij hij alternatieve geneesmiddellen bedoelt?). Bosch had verwantschap met de Moderne Devotie, een stroming die inging tegen de primitievere elementen van het christendom en meer individualistisch was. Zijn boodschap was: bedrog blijft en domheid is zijn eeuwige metgezel. De moraal: geloof niet iedereen die u heling of heil belooft.

Continue reading

Engeland. Lezend in ‘Een klein eiland’ van Bill Bryson, denkend aan de ‘Brexit’

Al zeker tien jaar neem ik mij niet meer voor om volgend jaar echt weer eens naar Engeland te gaan. De herinnering aan die B&B kamertjes met kranen die zo dicht tegen een eeuwenoude wasbak waren gemonteerd dat wij alleen onze vingertoppen konden bevochtigen, die waren mij ooit dierbaar en de reden om de vijftien jaren daarvoor, terugkerend uit een warm Italië telkens tegen mijzelf te zeggen: volgend jaar gaan wij toch echt weer een keer naar Engeland. Dat restaurant waar om ons heen twintig lege tafeltjes stonden en uitgerekend dat van ons een kort pootje had en waar wij uit pure beleefdheid niet meteen naar een andere tafel liepen maar de dienster vriendelijk vroegen of wij dáár mochten gaan zitten en ik, toen zij mij zwijgend bleef aankijken, ter verduidelijking aarzelend het tafelblad zachtjes op en neer bewoog waarop zij mij vernietigend aankeek en zei: “It won ’t hob!” en wegliep. De herinnering aan dat poppenhuisje met die oude dame die toen wij beneden kwamen het ontbijt al had klaargezet en mij stomverbaasd aankeek toen ik vroeg of zij mij kon vertellen waar het stopcontact zat om mij te kunnen scheren. In ons kamertje boven bedoelde ik. Staande in haar eigen huiskamer begon zij zoekend rond te kijken ook tussen de plastic plantjes en het namaak porcelein. Samen hebben wij zelfs de ontbijttafel wat verschoven zodat wij een verborgen hoek konden inspecteren. Ik klampte mij vast aan de gedachte dat ik haar nooit meer terug zou zien. Het was een ander universum, Engeland. Het lijkt zo dichtbij, vanuit Noord-Frankrijk kon je het zien liggen.

Continue reading

Staat en markt, een toekomst met concurrerende machtsblokken?

De scheidslijnen in de globale economie worden steeds meer zichtbaar. De concurrentie tussen de drie grote machtsblokken, de VS, Europa en China neemt toe. De gezamenlijke ideologische basis van de VS en Europa – het neoliberale model – wekt niet de indruk in een terminale fase te zijn beland, maar desondanks groeien de belangen van beide continenten uit elkaar. Trump is daarvan niet de oorzaak, maar een symptoom.

Continue reading

“Victor Orban krijgt oorvijg.” “Hongarije voor straf in de hoek.” Ok, even terug naar de echte wereld

Politiek wordt gepersonaliseerd: Rusland is Poetin, liefst met ontbloot bovenlijf. Amerika is Trump, ‘grab them by the pussy’. Turkije is Erdogan, ‘de wereld is tegen ons’. Is Orban Hongarije? Even terug naar het land zelf.

Continue reading

Europa, het normenparadijs

De Europese Unie is een zeer ijverig producent van normen die het economisch verkeer reguleren. In het verleden ging het om technische harmonisatie en geleidelijk ook normen op het gebied van veiligheid en gezondheid. Sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw nam normering op boven-nationale, Europese schaal zijn grote vlucht. Het gaat nu om een markt van veel meer dan 500 miljoen mensen, inclusief landen als Noorwegen, Zwitserland en verschillende toetredingskandidaten. Veel ruimer, gevarieerder en strategisch belangrijker is inmiddels de voorthollende normering – ruimer geformuleerd: grensbepaling door overheden – van het economisch leven op terreinen waar normatieve opvattingen van ethisch-politieke aard doorslaggevend zijn, zoals milieu en privacy.

Continue reading

Trump en de landverraders

Een paar dagen geleden brak een rel uit over sabotage door het ambtelijk apparaat in Washington. Medewerkers zouden er alles aan doen om de huidige ‘incapabele’ president van de VS van zijn meest onverantwoordelijke besluiten af te houden. Tot en met het weggrissen van stukken van zijn bureau vóór ‘the Donald’ er zijn handtekening onder kan zetten. De New York Times kreeg hierover een anonieme brief – vrijwel zeker vanuit het Witte Huis – toegespeeld. Trump klom in de hoogste boom: landverraad! De media berichten dagelijks over de laatste details. Zoals zo vaak in het Trump tijdperk gaan de werkelijk belangrijke ontwikkelingen schuil achter het spektakel van de dag.

Continue reading

Syrië van oorlog naar wederopbouw?

Geen vrede zonder Idlib

Rusland is er bijna in geslaagd om de burgeroorlog in Syrië te beëindigen. Er zijn nog wel enkele obstakels. De stad Idlib is nog in handen van rebellen, onder wie de IS-tak ‘Al-Nusra’ de feitelijke macht heeft. Deze fanatieke groep zal zich niet overgeven en houdt in en rond Idlib meer dan twee miljoen mensen in gijzeling. Militair is Idlib geen onoverkomelijk probleem voor Moskou en Assad’s leger maar een conventionele aanval loopt vrijwel zeker uit op een bloedbad. De Syrische leiders hebben eerder laten zien dat dat geen probleem voor hen is. De Russen vrezen echter een pr-catastrofe die de VS in de kaart zou spelen en de Europeanen zou verhinderen om mee te doen aan de wederopbouw van het verwoeste land.

Continue reading