Category Archives: Amerika

“Help, wij moeten onszelf gaan verdedigen.” De media schetsen een naïef Europa

Posted on by

Hoe dom was en is Europa nu echt? Valt mee. Ik neem een paar beweringen die de laatste jaren als waarheid verkocht worden.

Een: “Europa was gedurende tientallen jaren te slap of te kortzichtig om zelf voor een stevige defensie te zorgen. Wij leunden decennialang maar zo’n beetje op de Verenigde Staten.” Klopt dat? Nou, om te beginnen een misschien wat banale opmerking: dankzij het feit dat “wij” (ik bedoel het gemiddelde Europese land) een veel kleiner deel van onze welvaart aan wapens besteedden konden wij aanzienlijk meer geld steken in sociale voorzieningen en infrastructuur dan de Amerikanen. Met “aanzienlijk” bedoel ik héél erg veel meer. Het Angelsaksische Engeland zit daar een beetje tussenin. Als je wel eens in een Engels ziekenhuis op de spoedeisende hulp hebt rondgelopen weet je dat een land voor een groot defensiebudget een zware prijs betaalt. En Amerika? Als de gigantische spoedeisende hulp midden in de Amerikaanse stad Boston – een van de welvarendste gebieden in de VS – door Engelsen uit de lagere- en middenklassen bezocht zou worden, dan zou hen dat denk ik wel helpen om te berusten in de wachttijden op hun eigen SEH. Eervol was de Europese rol wellicht niet, maar slap en kortzichtig zeker ook niet. 

Twee: “Dat betekent dus wel dat de VS al die tijd hebben betaald voor onze veiligheid!” Eh … tsja, laat ik daar nu altijd een bijgedachte bij gehad hebben. De VS was in 1945 plotseling de enige wereldmacht en wilde dat blijven. Zij konden Europa (een totaal versplinterd continent) goed gebruiken, op voorwaarde dat het een goede afzetmarkt was voor hun producten inclusief militaire goederen. En een basis voor hun raketten. Het officiële verhaal was dat het Russische atoomwapen was bedoeld voor de aanval. En de NAVO-doctrine luidde dat zodra de eerste Russische raket richting Europa vertrok, de Amerikaanse raketten richting Moskou zouden vertrekken. Dat volgde immers uit artikel 5 van het NAVO-verdrag: een aanval op één van ons, … enz. Dus op het gevaar af dat Boston, New York, en Washington vernietigd zouden worden bij de verdediging van Europa. Zou het echt …? Zo niet, dan lijkt het mij niet onredelijk dat de Amerikanen daar meer voor betaald hebben dan wij hier.

Drie: “Het bovenstaande mag allemaal wel waar zijn, maar in de huidige omstandigheden mag toch wel door de VS geëist worden dat de Europese defensiebudgetten omhooggaan.” Dit is een discussie met twee dimensies waarvan onze Mark Rutte er één welsprekend verwoordt: als Europa 2% betaalt en Amerika 5% (wat de VS overigens niet halen) dan moet dat gat toch voor een deel gedicht worden! Dat mag juist zijn maar er hangt een minstens zo belangrijke vraag aan vast: worden van dat extra Europese geld Europese spullen gekocht, zodat daarmee de Europese defensie op orde kan worden gebracht? Of worden er peperdure Amerikaanse vliegtuigen en technologie aangeschaft waarmee onze afhankelijkheid van de VS nog vergroot wordt? Duitsland en Polen zijn alvast begonnen de tweede weg in te slaan. Minister van defensie Boris Pistorius vaart er wel bij, hij heeft het imago van een man die snel beslissingen neemt. Logisch, hij bewandelt een gebaand pad. 

Wat ik hierboven (als geïnteresseerde leek) schrijf over die aanschaf van dure Amerikaanse spullen wordt binnen de Europese defensie-establishment zelden gehoord. Het is ‘not-done’. Dertig jaar geleden kreeg ik tijdens een discussie in Rotaryverband de vollle laag van topman Dick Berlijn toen ik zoiets suggereerde in verband met de aanschaf van Amerikaanse helicopters in plaats van Franse. Amerikanen zijn minder preuts: ik citeer onder deze Apache helicopter Ashford, Shifrinson en Wertheim in Foreign Affairs ruim anderhalf jaar geleden:

“(…) a dominant U.S. military presence has long suppressed the development of homegrown European defense capabilities and hindered defense cooperation among European states. This outcome was more than a byproduct of U.S. policy: it was a goal. As they forged the post–Cold War security system, the George H.W. Bush and Clinton administrations sought to prevent Europe from building military capabilities that would duplicate those of the United States or displace its leadership in NATO.”

Dankbaarheid bestaat niet tussen landen, laat staan tussen continenten. Een voordeel van een Trump-presidentschap is dat de naïveteit bij een deel van de Europese media en publieke opinie ten aanzien van de relatie met onze grote, verre bondgenoot drastisch aan het verminderen is.

Jan Willem Schnerr

Israël: Theocratie of niet? II

Posted on by

David Ben-Goerion, 14 mei 1948 bij de oprichting van Israël

Het broeit al een tijd binnen de Democratische Partij rond de jaarlijkse militaire steun aan Israël. Biden en zijn ambassadeur Tom Nides in Israël werden afgeserveerd toen zij indringende waarschuwingen afgaven. Netanyahu in een tweet voor zijn eigen achterban: ‘Israel is a sovereign country which makes its decisions by the will of its people and not based on pressures from abroad, including from the best of friends.’ Op de jaarlijkse Elmau-conferentie in Beieren, een walhalla van politieke correctheid als het gaat om de transatlantische relatie waarschuwden Barak Medina, staatsrechtgeleerde uit Jeruzalem en de historicus Dan Diner voor de laatste maal dat het ontbreken van een grondwet fataal is. De historicus Michael Wolffsohn verwacht emigratie van ashkenasische (Europees-Amerikaanse) Joden.

Op weg naar theocratie?

De Voice of America vat de crisis in Israël samen zoals de meeste westerse media dat doen: “Parliament is expected to vote Monday (24 juli, JS) on a bill that would curtail the Supreme Court’s oversight powers by limiting its ability to strike down decisions (van het parlement, de Knesseth) it deems ‘unreasonable.’” Ook de berichtgeving in onze media laat meestal een zeer relevante kwestie buiten beschouwing: Waarom heeft Israël geen grondwet en waarom is die ook niet in de maak.

De achterliggende strijd binnen joods Israël gaat over wel of geen theocratische staat. Nog los van de miserabele figuur Netanyahu is de theocratie aan de winnende hand. Drie cruciale episodes in de geschiedenis van de joodse staat legden daarvoor de basis. De demografie doet de rest.

1900-2023: religie de rode draad

1. De Joodse Congressen die rond 1900 in Europa werden gehouden, geleid door een seculiere elite, gaven het Judaïsme (joodse godsdienst) op pragmatische gronden toegang tot het concept Joodse Staat. De socioloog Baruch Kimmerling spreekt later van een seculiere (nationalistische) religie. De ‘terugkeer’ naar het heilige Land kwam, zeker op emotioneel niveau centraal te staan. De vroege zionisten kregen al snel in de gaten dat zij het voor massale emigratie moesten hebben van de verarmde Oost-Europese Joden. Voor de meer of minder geassimileerde en geseculariseerde West-Europese Joden speelde het religieuze element in het narratief van de Terugkeer geen rol van betekenis. De religieuze traditie en de symbolen waren een krachtige motivator.

2. Ben-Goerion en de Knesseth zagen in 1948-1950 af van een grondwet voor de nieuwe staat, ter vermijding van een politiek conflict met de religieuzen die overigens toen nog een kleine minderheid waren. Dat was een glibberig pad want er was dus geen hogere wet waaraan door het parlement voorgenomen of aangenomen wetgeving getoetst kon worden. Het Hooggerechtshof is deze lacune vanaf ongeveer 1990 min of meer gaan opvullen door besluiten van de Knesseth te toetsen op criteria als ‘redelijkheid’.

3. Tot ongeveer 1985 heerste een Europees-joodse minderheid (‘Tel Aviv’, ‘de kust’) over de politiek en de economie. Zij pacificeerden de streng religieuzen door belangrijke concessies te doen en hun narratief gedeeltelijk over te nemen. Voorbeeld: niet ‘de Westelijke Jordaanoever’ maar ‘Judea en Samaria’; daar werden goedkope, zwaar gesubsidieerde huizen voor hen gebouwd. Tussen 1980 en 2000 namen coalities van ‘Sowjet-Joden’, joden afkomstig uit het Midden-Oosten en ultra-orthodoxen geleidelijk de politieke macht over. De laatste twee decennia schoppen deze ‘Netanyahu’-coalities aan tegen wat zij zien als activistische rechtspraak door het Hooggerechtshof. Ook de legertop en de veiligheidsdiensten staan wat religieuze neutraliteit betreft op omvallen.    

Onomkeerbare stappen

Israël heeft zich militair, politiek en qua infrastructuur volledig ingegraven in de bezette gebieden. Schoolboekjes doen al tientallen jaren alsof daar uitsluitend Joden wonen. De weg naar theocratie loopt bijvoorbeeld ook over de kwestie, ‘wie is Jood?’. De orthodoxe geestelijkheid heeft daar een stevige greep op, dus ook op alles rond huwelijk, geboorte, begrafenis en Israëlische nationaliteit. Mensen als Dan Diner voeren een achterhoedegevecht.

Het verder uiteengroeien van Israël en de joodse gemeenschappen in zowel Europa als de VS zal een van de gevolgen zijn en daarmee zal het mentale isolement van joods Israël toenemen.

Vervolg

In een derde artikel over de actuele spanningen in Israël ga ik in op het probleem van de grondwet en waarom ik die ook niet zie komen.